Jak odwołać się od ustaleń kontroli Państwowej inspekcji Pracy?

PIP, czyli Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.  W ramach posiadanych kompetencji kontroluje pracodawców zarówno w ramach rutynowych kontroli jak i na podstawie otrzymanych skarg/donosów.

Protokół pokontrolny

W przypadku stwierdzenia przez inspektora pracy nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania kontrolowanego podmiotu, sporządzany jest  protokół z kontroli. Przed podpisaniem protokołu kontroli, podmiot kontrolowany ma prawo zgłosić umotywowane zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole. Podkreślenia wymaga, iż przedmiotem zastrzeżeń nie powinno być usprawiedliwianie czy uzasadnianie stwierdzonych nieprawidłowości, a  merytoryczna polemika z przyjętymi ustaleniami (np. wskazanie błędnych ustaleń czy zwrócenie uwagi na pominięcie istotnych okoliczności).

Zastrzeżenia należy zgłosić na piśmie w terminie 7 dni od dnia przedstawienia protokołu.  Jeżeli wniesione uwagi będą zasadne, inspektor PIP powinien uzupełnić protokół kontroli.

Co w przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń do protokołu kontroli?

Jeżeli inspektor pracy nie uwzględni zastrzeżeń, to na podstawie ustaleń dokonanych w toku kontroli i zawartych protokole:

• może wydać decyzje nakazującą bądź zakazującą,
• może skierować wystąpienie lub polecenie do pracodawcy,
• może wnieść powództwo do sądu pracy,
• lub podjąć inne działania.

Decyzja administracyjna

Decyzja administracyjna należy do  władczych środków działania PIP i zaliczają się do niej nakazy i zakazy. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione m.in do:

• nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie w przypadku, gdy naruszenie dotyczy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
• nakazania: wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących te prace lub prowadzących działalność; skierowania do innych prac pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych albo pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy przy pracach niebezpiecznych, jeżeli pracownicy ci lub osoby nie posiadają odpowiednich kwalifikacji; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
• nakazania wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń w sytuacji, gdy ich eksploatacja powoduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
• nakazania ustalenia, w określonym terminie, okoliczności i przyczyn wypadku;
• nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu.

Decyzja może również zostać wydana w formie ustnej w toku kontroli lub mieć postać wpisu do dziennika budowy.

Kontrolowany ma obowiązek zawiadomić organ PIP o sposobie wykonania wydanej decyzji z upływem terminu określonego w decyzji. Niewykonanie decyzji skutkuje wszczęciem egzekucji administracyjnej.

Od decyzji inspektora pracy wydanej w formie pisemnej lub stanowiącej wpis do dziennika budowy, podmiotowi kontrolowanemu przysługuje odwołanie do okręgowego inspektora pracy. Odwołanie wnosi się w terminie 7 dni od daty otrzymania decyzji.

Jeżeli organ odwoławczy utrzyma decyzję PIP w mocy, czyli nie uzna odwołania, kontrolowanemu przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Wystąpienie pokontrolne

Wystąpienie pokontrolne jest wydawane, jeżeli uchybienia stwierdzone w czasie kontroli dotyczą innych spraw niż określone jako objęte przedmiotem nakazów i zakazów wydawanych w formie decyzji. Przykładowo wystąpienie może dotyczyć naruszeń w zakresie udzielania urlopów,  treści regulaminu pracy czy prowadzenia akt osobowych pracowników.

Rozstrzygnięcie w postaci wystąpienia pokontrolnego nie jest decyzją administracyjną i jako takie nie podlega zaskarżeniu.

Powództwo do sądu pracy

Środek prawny w postaci wnoszenia przez inspektora pracy powództw i wstępowania do postępowania dotyczy spraw o ustalenie istnienia stosunku pracy. Przykładowo, jeżeli w wyniku kontroli inspektor dojdzie do przekonania, że zawarta umowa cywilnoprawna ma cechy stosunku pracy, inspektor pracy może wytoczyć na rzecz zleceniobiorcy/ wykonawcy powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy. Zgoda osoby zatrudnionej nie jest wymagana.

Podejmowanie innych działań

Podejmowanie, w wyniku ustaleń kontroli, innych działań następuje jedynie wówczas, gdy takie działania przewidują odrębne przepisy.

Przykładowo inspektor może zawiadomić Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – o naruszeniu przepisów w zakresie ubezpieczeń społecznych, urząd kontroli skarbowej – o naruszeniu przepisów prawa podatkowego, a Policję lub Straży Graniczną – o naruszeniu przepisów o cudzoziemcach.

Podsumowanie

W sytuacji gdy podmiot kontrolowany nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole, może wnieść zastrzeżenia, które będą rozpatrywane przez inspektora przeprowadzającego kontrolę. Warto szczegółowo zapoznać się z protokołem i już na etapie jego przedstawienia przez inspektora PiP podnieść zarzuty dotyczące ustaleń pokontrolnych. Nieuwzględnienie zastrzeżeń przez inspektora lub niewniesienie zastrzeżeń nie stoi na przeszkodzie do wniesienia odwołania od decyzji wydanej przez inspektora pracy w wyniku przeprowadzonej kontroli. Natomiast w przypadku skierowania tzw.  wystąpienia pokontrolnego nie ma możliwości odwołania się w trybie przepisów o postępowaniu administracyjnym.

Jeśli masz jakieś pytania lub chciałbyś uzyskać bardziej szczegółowe informacje serdecznie zapraszamy do kontaktu!

Autorzy

Katarzyna Sikorska

Martyna Agatowicz